Vrij zoeken in de tekst
Zoektermen
De zoekmachine in Goetgevonden zoekt naar de letterlijke zoekterm(en) die je hebt ingegeven in het vrije-zoekveld. De resultaten die je terugkrijgt zijn altijd (voorkomens van de zoekterm(en) in) resoluties van de Staten-Generaal.
Voorbeeld: ‘water’ -> Je krijgt de resultaten (gevonden resoluties) met ‘water’.
Als je twee of meer zoektermen ingeeft, zoekt de zoekmachine naar het voorkomen van een van deze beide zoektermen in de tekst.
Voorbeeld: ‘polder dijk’ -> In de resultaten komt ten minste één van beide zoektermen op enige plaats voor.
Zoekoperatoren
Zoekoperatoren zijn woorden of tekens die de zoekmachine sturen.
OR
Zoeken met OR geeft dezelfde resultaten als zoeken met meerdere zoektermen (zie hierboven). Resultaten bevatten één of meer van de zoektermen. Toevoegen van zoektermen breidt het aantal resultaten uit.
Voorbeeld: ‘polder OR dijk’ -> In de resultaten komt één van beide zoektermen op enige plaats voor.
Toelichting: aangezien elke zoekterm het aantal resultaten uitbreidt, kan een groot aantal zoektermen leiden tot onoverzichtelijke resultatenlijsten. Het kan dan beter zijn zoekacties te splitsen en de termen apart te zoeken.
AND
Alle zoektermen moeten aanwezig zijn in de resultaten. Toevoegen van zoektermen beperkt het aantal resultaten.
Voorbeeld: ‘polder AND inundatie’ -> Alle resultaten bevatten zowel ‘polder’ als ‘inundatie’, in willekeurige volgorde en niet noodzakelijk naast elkaar.
NOT
Hiermee laat je de resultaten weg die de term die in de zoekopdracht volgt op NOT bevatten.
Voorbeeld: water NOT zee -> Als resultaten krijg je resoluties die ‘water’ bevatten, maar resoluties die ook ‘zee’ bevatten worden niet weergegeven.
*
Met deze wildcard kun je zoeken naar een zoekterm aangevuld met een willekeurig aantal tekens (inclusief spaties).
Voorbeeld: ‘copye*’ -> Je krijgt de resultaten met ‘copye’, maar ook met ‘copyelijck’.
Voorbeeld: ‘minister *’ -> Je krijgt de resultaten met ‘minister plenipotentiaris’, maar niet die met ‘ministers’.
?
Met deze wildcard kun je in een zoekterm een willekeurige letter oningevuld laten.
Voorbeeld: ‘cop?e’ -> Je krijgt de resultaten met ‘copie’, maar ook met ‘copye’.
Toelichting: je kunt verschillende vraagtekens combineren, bijvoorbeeld ‘noodsa??kel?ckheyt’ om ‘noodsaackelyckheyt’ en ‘noodsaackelijckheyt’ en ‘noodsaackelijckheyt’ te vinden.
Bedenk echter dat deze drie woorden ook kunnen worden gevonden met ‘noodsa*’ of, als het aantal resultaten te groot is, met ‘noodsa*kel*’. In de regel kan ?? beter worden vervangen door *.
“ ”
Door meerdere zoektermen tussen dubbele aanhalingstekens te plaatsen, vind je de plaatsen in de tekst waar deze exacte woordcombinaties voorkomen, zonder andere woorden ertussen.
Voorbeeld: ‘“militaire saecken”’ -> je vindt ‘militaire saecken’ maar niet ‘militaire en andere saecken’.
~
Met deze wildcard, gevolgd door het getal 1 of 2, kun je zoeken naar woorden die één of twee tekens afwijken van de opgegeven zoekterm.
Voorbeeld: ‘voorschreven~1’ -> Je vind ‘voorschreven’, ‘voorschreve’, ‘voorschteven’, ‘veorschreven’ enzovoorts, maar niet ‘veorschreve’ (want dit wijkt twee tekens af van ‘voorschreven’)
Combineren van zoekoperatoren
Je kunt in het zoekveld dezelfde of verschillende zoekopdrachten met operatoren combineren. Gebruik daarbij ronde haakjes om zoekopdrachten te scheiden; de logische volgorde van zoektermen beïnvloedt de resultaten.
Voorbeeld: ‘water OR polder OR dijk OR molen’ -> Je krijgt resultaten waarin één van deze woorden ten minste één keer voorkomt.
Voorbeeld: ‘(commissie OR gecommitteert) NOT gecommitteerden’ -> Je krijgt resultaten waarin het woord ‘commissie’ of het woord ‘gecommitteert’ ten minste één keer voorkomen, maar het woord ‘gecommitteerden’ niet.
Voorbeeld: ‘commissie NOT “seeckere commissie”’ -> Je krijgt resultaten waarin het woord ‘commissie’ voorkomt, maar niet als het deel uitmaakt van de woordcombinatie ‘seeckere commissie’.
Voorbeeld: ‘(commis* OR gecommit*) NOT gecommitteerden’ -> Je krijgt resultaten waarin woorden voorkomen die beginnen met ‘commis’ of ‘gecommit’, maar waar het woord ‘gecommitteerden’ niet in voorkomt. N.B.: deze zoekopdracht is te vereenvoudigen tot ‘*commi* NOT gecommitteerden’).
Hoofdletters en leestekens
Zoekopdrachten zijn niet hoofdlettergevoelig.
Voorbeeld: ‘Gedeputeerde’, ‘gedeputeerde’ -> beide zoektermen geven dezelfde resultaten.
Koppeltekens worden door de zoekmachines op dezelfde manier behandeld als spaties.
Voorbeeld: ‘coffy-boonen’ -> Je krijgt resultaten met ‘coffy-boonen’, maar ook resultaten met ‘coffy’ en ‘boonen’.
Voorbeeld: ‘“coffy-boonen’” (met dubbele aanhalingstekens) -> Je krijgt resultaten met ‘coffy-boonen’, maar geen resultaten met ‘coffy’ of ‘boonen’ los.
Nota bene
In de tijd van de Republiek bestond geen standaardspelling. Hoewel er in de loop van het bestaan van de Staten-Generaal wel een tendens was om woorden steeds meer op dezelfde manier te spellen, komen vrijwel alle woorden voor in meerdere spellingsvarianten. De automatische tekstherkenning die binnen dit project is toegepast is met een foutmarge van 1 à 2% van zeer hoge kwaliteit, maar toch komen er ook herkenningsfouten voor.
Houd hier bij het vrij zoeken rekening mee. Wanneer je zoveel mogelijk voorkomens van een woord wil vinden, kun je het beste verschillende spellingsvarianten uitproberen en de wildcards * en ~ gebruiken. Ga er niet te makkelijk van uit dat alle voorkomens van een woord gevonden zijn.
Wie wil zoeken naar woorden die ook als entiteiten worden herkend (persoonsnamen, locaties, organisaties, enzovoort) doet er goed aan om (ook) de entiteitenfilters te gebruiken. Als je bijvoorbeeld filtert op de locatie ‘Amsterdam’, vind je alle resoluties met voorkomens van het woord ‘Amsterdam’ in verschillende spellingswijzen: de zoekmachine neemt bijvoorbeeld ook ‘Amsterdamme’ en ‘Amstelredamme’ mee. Hier is het werk van het uitproberen van verschillende spellingswijzen dus al achter de schermen gedaan. Wel is het van belang om te bedenken dat dit grotendeels automatisch is gebeurd, en dat daarbij ook voorkomens van ‘Amsterdam’ kunnen zijn gemist.